آخرین وضعیت شیوع پشه آئدس در کشور؛ آیا تب دنگی در عراق وجود دارد؟
به گزارش روابط عمومی مرکز توسعه کسب و کار های نوین جوانان وندا:
در آستانه ایام اربعین بسیاری از افراد از سراسر جهان خصوصاً کشورهای آسیاسی از جمله ایران به عراق و کربلا سفر می‌کنند؛ اما از آنجایی که پشه آئدس بیشتر در مناطق حاره‌ای و گرم زیست می‌کند برای برخی از زائران این سؤال پیش آمده که آیا خطر ابتلا به تب دنگی در عراق وجود دارد؟برای بررسی انواع پشه آئدس در کشور و صفر تا صد ابتلا به تب دنگی، روش‌های مراقبتی، اقدامات وزارت بهداشت برای کنترل این بیماری، احتمال ابتلا به تب دنگی در سفر اربعین و… با عبدالرضا میراولیایی مسؤول برنامه ملی مدیریت بیماری‌های منتقله از ناقل آئدس مهاجم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به گفت‌وگو نشسته‌ایم. در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید:
نسبت به کدام دسته از پشه‌های آئدس باید نگران باشیم؟
در حال حاضر پشه آئدس در بسیاری از نقاط کشور وجود دارد اما این پشه‌ها بیماری‌زا نبوده و حامل ویروس نیستند. در واقع گونه‌های مهاجم پشه‌های آئدس مهم هستند که از خارج از کشور، وارد ایران شده‌اند.
چند نوع پشه آئدس وجود دارد؟
پشه آئدس دارای دو گونه آئدس اجپتی و آئدس آلبوپیکتوس است.آلبوپیکتوس بیشتر در آب و هوای خنک، مرطوب و معتدل مانند اروپا و یا شمال ایران رشد و زیست می‌کند؛ اما آئدس اجپتی بیشتر در آب و هوای گرم حاره‌ای یعنی مرطوب و گرم رشد خواهد کرد.
کدام نوع پشه آئدس خطرناک است؟
هر دو گونه آئدس خطرناک است و می‌توانند تب دنگی را منتقل کنند؛ اما ناقل اصلی، آئدس اجپتی است.
آیا امکان دارد تب دنگی در ایران اپیدمی شود؟
اگر شرایط مهیا و مناسب باشد، هر دو این پشه‌ها می‌توانند ایجاد اپیدمی کنند؛ اما این دو ناقل از نوع حجم اپیدمی که ایجاد می‌کنند کمی متفاوت هستند.
در حال حاضر کدام قسمت‌های کشور به پشه آئدس و تب دنگی آلوده هستند؟
استان‌های شمالی کشور از جمله گیلان در تابستان سال گذشته و استان مازندران در چند روز گذشته آلوده شد.همچنین در قسمت غربی استان مازندران در شهر رامسر و در یکی از شهرهای استان اردبیل در نزدیکی مرز آذربایجان این پشه پیدا شده است؛ در حال حاضر در این مناطق اقدامات کنترلی برای نابود کردن آئدس و جلوگیری از سرایت آن‌ها به مناطق دیگر، از جمله مه پاشی در حال انجام است. اما در واقع تمامی مناطق ایران برای زیست این پشه شرایط مناسبی داشته و با او سازگار هستند.
آئدس از کدام کشورها وارد ایران شده است؟
اکثر کشورهای اطراف ایران از نظر بیماری حاصل از پشه آئدس مثبت بوده و بیمار دانگ در این کشورها وجود دارد.
آئدس چه بیماری‌هایی ایجاد می‌کند؟
این پشه بیماری‌های زیادی ایجاد می‌کند. در رأس این بیماری‌ها، بیماری دانگ است که معمولاً با علائم سرماخوردگی مانند سردرد، بدن درد، درد پشت حدقه چشم، تب ۳۸ درجه به بالا، ایجاد ضایعات و بثورات پوستی شبیه به سرخک، تهوع و استفراغ، درد شکم، بی اشتهایی، بی‌حالی و… همراه است. در ۸۰ درصد از موارد، علائم بیماری خفیف است و بیمار چیز خاصی را تجربه نکرده و با استراحت و با استفاده از مایعات و مسکن‌هایی مانند استامینوفن دوره بیماری را پشت سر می‌گذارد.
هر فرد چندبار می‌تواند به بیماری دانگ مبتلا شود؟
بعد از طی کردن دوران نقاهت بیماری، بدن فرد مبتلا به این نوع خاص از ویروس دانگ مقاوم شده و این ایمنی تا آخر عمر ادامه پیدا می‌کند. البته ویروس دانگ دارای ۴ نوع است که بدن هر فردی به همان نوعی که مبتلا شده، مقاوم خواهد شد.
ابتلا به تب دنگی برای چه افرادی خطرناک است؟
یک سری از افراد در صورت ابتلا می‌توانند علائم شدیدتری پیدا کنند و کارشان به بیمارستان و بستری در بخش مراقبت‌های ویژه برسد. حتی در مواردی این بیماری ممکن است منجر به فوت این افراد شود. این گروه همان افرادی هستند که در دوران کرونا در معرض خطر بودند؛ مانند افراد مسن، کودکان، خانم‌های باردار، افرادی که دارای نقص سیستم ایمنی هستند، افرادی که بیماری‌های زمینه‌ای دارند و… البته میزان مرگ و میر بیماری دانگ حدود یک درصد است اما از آنجایی که می‌تواند موجب اپیدمی‌های گسترده‌ای در یک جمعیت شود، بسیار مهم است که کنترل شود.
آیا بیماری دنگی واکسن دارد؟
بله این بیماری واکسن دارد؛ اما تزریق این واکسن نیازمند یک سری از شرایط است و در هر جامعه‌ای نمی‌توان از آن استفاده کرد؛ زیرا در هر کشوری باید یک سری مطالعات اپیدمیولوژیک انجام شود.در کشورهایی مانند ایران که تا به حال آلودگی به بیماری دانگ وجود نداشته است، نمی‌توانیم واکسن را استفاده کنیم؛ زیرا تزریق این واکسن می‌تواند باعث بروز عوارض و تبعاتی برای مردم شود. در حال حاضر لزومی برای دریافت این واکسن در ایران نیست.
آیا برای تب دنگی درمان خاصی وجود دارد؟
یکی از مشکلاتی که وجود دارد این است که برای بیماری دانگ درمان اخصاصی وجود ندارد و فقط درمان مراقبتی و حمایتی است. اگر بیمار دارای بیماری‌های زمینه‌ای نباشد و مراقبت‌های لازم را انجام دهد، واقعا خطر مرگ او را تهدید نخواهد کرد.
چه کنیم که به تب دنگی مبتلا نشویم؟
از آنجایی که اکثر نقاط ایران برای زیست پشه آئدس سازگار است، باید به چند نکته دقت کرد.برای اینکه پشه آئدس در یک منطقه استقرار پیدا نکند، مهمترین اقدام ناامن کردن محیط برای زیست آن پشه است؛ یعنی مدیریت پسماند، زباله و فاضلاب را در آن منطقه به درستی انجام دهیم. این مدیریت به دو قسمت تقسیم می‌شود؛ یک قسمت به حرفه‌ها و اصنافی مربوط می‌شود که می‌توانند فاضلاب و زباله تولید کنند و یا منجر به تجمع تایر‌های مستعمل در یک منطقه شوند؛ زیرا این پشه علاقه زیادی به تخم‌ریزی درون تایرها دارد؛ زیرا هم رنگ و هم بوی تایرها برای پشه آئدس جذاب است و تمایل دارد در آنجا تخم بگذارد.همچنین مردم باید در داخل منازل هم مراقبت‌های لازم برای جلوگیری از تخم‌گذاری و تکثیر این پشه را انجام دهند؛ مردم باید دقت کنند تا حتی در ظروف زیر گلدان آب جمع نشود. ظروف زیر کولر، ظروفی که برای جمع کردن آب کولر‌های گازی استفاده می‌شود، ظروف آب خوری پرندگان و حیوانات و… بسیار برای پشه آئدس جذاب بوده و باید این ظروف به صورت روزانه تخلیه شود. همچنین گیاه لاکی بامبو خصوصاً اگر وارداتی باشد و از کشورهای آسیای جنوب شرق وارد شده باشد می‌تواند حاوی پشه آئدس باشد. به همین دلیل در چند سال گذشته واردات این گیاه را ممنوع کرده‌ایم؛ اما ممکن است به صورت قاچاق وارد شود. بنابراین تنها کاری که مردم می‌توانند انجام دهند این است که از این گیاه نگهداری نکنند. مردم دقت کنند، هرجایی که آب بتواند تجمع کند حتی به اندازه چند سی‌سی می‌تواند یک زیستگاه مناسب برای پشه آئدس باشد.
یکی از تفاوت‌های پشه آئدس با پشه آنوفل که ناقل بیماری مالاریا است دارد این است؛ زیستگاه‌هایی که پشه آئدس تخم ریزی می‌کند بسیار کوچک است؛ در حدی که حتی در قوطی کنسرو، بطری آب معدنی، درب بطری آب معدنی و… می‌تواند تخم‌گذاری کند. در بسیاری از مناطق خصوصاً جنوب کشور که آب به صورت مستمر و به اندازه کافی در لوله‌کشی شهری وجود ندارد، مردم ناچار هستند در تانکرها، مخازن آب، ظروف و… آب ذخیره کنند که ممکن است این مخازن درب مناسبی نداشته باشند؛پشه آئدس در این ظروف بسیار تمایل به تخم‌گذاری دارد. بنابراین برای از بین بردن این پشه باید سازمان‌هایی مانند شهرداری باید برای بهسازی محیط و معابر عمومی و مردم هم برای منازل شخصی‌شان کمک کنند.
تاکنون وزارت بهداشت برای پاکسازی ایران از پشه آئدس چه اقداماتی انجام داده است؟
از حدود ۱۰ سال گذشته تا کنون، اقدامات مراقبتی حشره شناسی را در مناطق مهم کشور راه‌اندازی کرده‌ایم. در حال حاضر مناطق ورودی مانند بنادر، مناطق آزاد تجاری، پایانه‌های مرزی و… مدیریت شده و یک سری تله‌ها برای این پشه گذاشته شده است؛ تا پشه‌ها به محض ورود به کشور در تله‌ها تخم‌گذاری کرده و ما پشه را شناسایی کنیم.دقیقاً از همین طریق برای اولین بار پشه آئدس را «در سال ۱۳۹۸» در بندر لنگه شناسایی کردیم.علاوه بر نظارت بر این ورودی‌ها و ارتباط با خارج از کشور، استان‌هایی که در معرض خطر هستند «استان‌هایی که هم مرز یا در جوار استان‌های آلوده هستند» را مانند جنوب استان سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر، عسلوییه، کنگان و برازجان را تحت مراقبت‌های حشره شناسی قرار دادیم. در استان‌هایی مانند گلستان و خوزستان که در معرض خطر هستند مراقبت‌های حشره‌شناسی انجام می‌شوند اما هنوز موردی در استان خوزستان پیدا نشده است. اقدام دوم وزارت بهداشت در این سال‌ها، آموزش اختصاصی و ویژه بیماری دانگ به پزشکان بوده است. همین آموزش‌ها باعث شناسایی بیمارانی شد که در اردیبهشت ماه سال جاری از کشور امارات وارد کشور و یا بیمارانی که در استان فارس کشور ایران شناسایی شدند؛ به این نوع اقدام، اقدام مراقبت انسانی گفته می‌شود.این دو اقدام وزارت بهداشت در موازات هم پیش می‌رود و همین مسئله باعث شده تا به سرعت بیماران را شناسایی کنیم. درحال حاضر اقدامات کنترلی در حال انجام است و تلاش می‌کنیم که پشه را در همانجا سرکوب کنیم.
آیا در سفر اربعین احتمال ابتلا به تب دنگی وجود دارد؟
درباره سفر اربعین زائران، کمی نگرانی در خصوص کشور پاکستان وجود دارد؛ زیرا این کشور آلوده به بیماری دانگ است. اما به دلیل اینکه استان سیستان و بلوچستان مرز ورودی زائران است؛ اقدامات مراقبتی حشره شناسی و مراقبت‌های انسانی را راه‌اندازی کرده‌ایم؛ تا اگر بیماری از کشور پاکستان وارد کشور شد به سرعت شناسایی و اقدامات لازم برای آن بیمار انجام شود.
آیا عراق آلوده به پشه آئدس است؟
تا این لحظه در خصوص آلودگی کشور عراق به آئدس گزارش رسمی داده نشده است؛ اما گزارش‌های غیر رسمی نشان می‌دهد که برخی از نقاط کشور عراق مانند بصره به پشه آئدس آلوده هستند؛ که ما در مرز استان خوزستان و بصره در آبادان، در مرز شلمچه و چذابه اقدامات لازم برای احتمال ورود بیماران انجام داده‌ایم و تا این لحظه مورد خاصی پیدا نکرده‌ایم.
مسافران به کشورهای آلوده چه نکاتی را باید رعایت کنند؟
مسافرانی که می‌خواهند به کشورهای آلوده مانند کشورهای حاشیه جنوب خلیج فارس «خصوصاً امارات» که در حال حاضر درگیر اپیدمی است و یا مناطق آلوده در داخل کشور سفر کنند؛ رعایت یک سری از اقدامات خود مراقبتی را توصیه می‌کنیم.این افراد حتماً باید در مکانی ساکن شوند که فضای مسقف و پنجره‌ها توری داشته باشد؛ یا اگر در جایی کمپ می‌زنند حتماً در داخل پشه بند باشند «چه روز و چه شب».همچنین افراد باید حتماً از لباس‌های روشن، آزاد و آویزان که تمامی نقاط بدن را می‌پوشاند «نقطه برهنه نماند» استفاده کنند.توصیه می‌شود در ساعاتی که خارج از محیط منزل هستند «در فضای باز هستند» خصوصاً در طول روز حتماً از لوسیون‌ها، اسپری‌ها، قلم‌های دورکننده حشرات استفاده کنند.این افراد باید به محض آنکه وارد کشور و محل زندگی خودشان شدند؛ اگر تا دو هفته اول دچار علائم دانگ شدند به نزدیک ترین مرکز درمانی و یا بیمارستان مراجعه کنند و سابقه سفر خود را به آن کشور یا استان آلوده‌ای که سفر کرده بودند به پزشک بگویند.
دیدگاهتان را بنویسید