رکورد مصرف برق در تابستان ۱۴۰۳: بحران انرژی یا رفاه کاذب؟
رکورد مصرف برق در تابستان ۱۴۰۳: بحران انرژی یا رفاه کاذب؟
به گزارش روابط عمومی مرکز توسعه کسب و کار های نوین جوانان وندا:
در تابستان ۱۴۰۳، مصرف برق ایران به نزدیک‌ترین سطح خود به رکورد تاریخی ۸۰ هزار مگاوات رسید. این مقدار به اندازه‌ای بود که در طول این تابستان، بیش از ۵۰ بار رکورد اوج‌بار مصرف برق شکسته شد. این میزان مصرف برق نه‌تنها به فشار بیش‌از‌حد بر نیروگاه‌ها و شبکه برق منجر شد، بلکه آن را با چالش‌های جدی روبه‌رو ساخت.
نکته جالب‌توجه در اینجا این است که ایران با ثبت مصرف برق ۷۹.۹ هزار مگاوات، از آلمان که یکی از بزرگترین اقتصادهای جهان است، پیشی گرفته است. مصرف برق ثبت‌شده در آلمان با اقتصادی ۱۰ برابر بزرگ‌تر از ایران، به ۷۸.۷ هزار مگاوات ساعت رسید، در حالی که دامنه نوسانات مصرف برق در آلمان به مراتب کمتر از ایران است. این امر نشان می‌دهد که ایران با چالشی پیچیده‌تر و سنگین‌تر در زمینه مدیریت مصرف برق مواجه است.
علت مصرف بالا: نقش وسایل سرمایشی و رفاه کاذب
در ایران، اوج مصرف برق عمدتاً در فصل تابستان و به دلیل استفاده بیش‌از‌حد از وسایل سرمایشی رخ می‌دهد. مصطفی رجبی مشهدی، مدیرعامل توانیر، در گفت‌وگو با رسانه‌ها تأکید کرده است که نزدیک به ۳۰ هزار مگاوات از مصرف برق در تابستان به وسایل سرمایشی اختصاص دارد. این میزان مصرف، فشاری عظیم بر شبکه برق کشور وارد می‌کند و به یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش ناترازی برق در کشور تبدیل شده است.
از سوی دیگر، سیما غفاری، کارشناس انرژی، معتقد است که ارزش پایین انرژی در ایران و عرضه برق با قیمت‌های کمتر از ارزش واقعی آن، باعث ایجاد رفاه کاذب در جامعه شده است. افراد و صنایع با تصور ارزان‌بودن و بی‌نهایت‌بودن برق، از این منبع استراتژیک صرفاً برای تأمین رفاه آنی و سرمایش منازل استفاده می‌کنند، در حالی که برق باید به‌عنوان یک عامل تولیدی در نظر گرفته شود و به افزایش درآمد سرانه و توسعه اقتصادی کمک کند.
تفاوت مدیریت مصرف برق در ایران و آلمان
یکی از سوالات اساسی این است که چرا آلمان با اقتصادی بسیار بزرگ‌تر از ایران، توانسته است مصرف برق خود را به شکل خطی و قابل پیش‌بینی مدیریت کند، در حالی که ایران با چالش‌های بزرگی در زمینه نوسانات مصرف برق مواجه است. پاسخ این سوال در سیستم توزیع و مدیریت انرژی در آلمان نهفته است. در آلمان، توزیع انرژی از طریق سازوکار بازار برخط انجام می‌شود و قیمت برق به‌صورت قابل توجهی نوسان دارد. این امر باعث می‌شود که مصرف‌کنندگان انرژی را به‌عنوان یک منبع تولیدی ببینند و در زمانی که قیمت‌ها پایین‌تر است، اقدام به مصرف کنند.
در مقابل، در ایران به دلیل نبود سازوکار بازار برق، افراد و صنایع تصور می‌کنند که برق یک منبع ارزان و بی‌نهایت است و از آن بدون توجه به زمان مصرف و هزینه‌های واقعی استفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال، یک کارخانه سیمان ممکن است در اوج روز و ساعات پرمصرف کار کند، در حالی که در آلمان ممکن است این فعالیت‌ها به ساعت‌هایی منتقل شود که قیمت برق پایین‌تر است و شبکه بار کمتری دارد.
راه‌حل‌های پیشنهادی برای مقابله با بحران مصرف برق
برای حل بحران مصرف برق در ایران، نمی‌توان تنها به ساخت نیروگاه‌های جدید اکتفا کرد. این اقدام بخشی از راه‌حل است، اما راه‌حل کامل نیست. ضروری است که سیاست‌های اقتصادی و مدیریتی در جهت افزایش آگاهی عمومی و استفاده بهینه از انرژی تغییر کنند. یکی از پیشنهادات کلیدی، سپردن بخشی از مدیریت مصرف برق به سازوکار بازار است. این اقدام می‌تواند مصرف‌کنندگان را به کاهش مصرف در ساعات اوج و افزایش بهره‌وری انرژی در ساعات کم‌مصرف تشویق کند.
همچنین، تغییرات قیمتی متناسب با میزان مصرف در ساعات اوج و غیر اوج، می‌تواند به بهینه‌سازی مصرف انرژی و جلوگیری از شکسته شدن رکوردهای ناترازی برق کمک کند. در نهایت، ترویج فرهنگ استفاده صحیح از انرژی و کاهش وابستگی به وسایل سرمایشی در تابستان، می‌تواند به حل بخشی از مشکلات فعلی کمک کند.
با توجه به چالش‌های پیش‌روی صنعت برق، اقدام فوری در جهت اصلاح سیاست‌ها و بهبود مدیریت انرژی برای حفظ تعادل شبکه برق و جلوگیری از بحران‌های بیشتر، ضروری به نظر می‌رسد.
دیدگاهتان را بنویسید